Udar niedokrwienny należy do najczęściej występujących typów udarów mózgu.
Udar niedokrwienny mózgu jest o wiele częstszy, występuje w 80% przypadków udaru mózgu. Do niedokrwienia tkanki mózgowej dochodzi w wyniku zwężenia/zamknięcia tętnicy doprowadzającej krew do danego obszaru w mózgu (może to być tętnica wewnątrzmózgowa lub tętnica doprowadzająca krew do głowy np. tętnica szyjna) i/lub w skutek „zaburzeń hemodynamicznych”, czyli powodujących zwolnienie/zaburzenie przepływu krwi do mózgu (np. skrzeplina, zator, słaby rzut serca). Takie niedokrwienie, czyli zmniejszenie lub brak napływu krwi do danego obszaru, prowadzi do zaburzenia dostarczania substancji odżywczych i tlenu do komórek nerwowych, a w następstwie ich uszkodzenia, nawet obumarcia.
Co to znaczy w praktyce? Np. jeśli dany pacjent ma zaawansowane zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych lub mózgowych to tak jak w przypadku zawału serca może dojść do zatkania takiego istotnie przewężonego naczynia np. przez skrzeplinę co spowoduje, że krew nie dopłynie w ogóle lub w bardzo ograniczonym stopniu do danego obszaru mózgu, w wyniku czego uszkodzeniu ulegną komórki nerwowe i zaburzone zostaną funkcje, za które odpowiedzialny jest dany obszar mózgu np. mowa, wzrok, chód itd. Stopień niesprawności po udarze zależy od wielkości i regionu niedokrwionego mózgu. Niestety im większy udar tym większe spustoszenie i mniejsze szanse na skuteczną rehabilitacje i powrót utraconych funkcji (patrz: skutki udaru mózgu). Nierzadko niestety udar prowadzi bezpośrednio do śmierci, jeśli dotyczy obszarów życiowo ważnych np. odpowiedzialnych za oddychanie.
Do udarów niedokrwiennych należą:
– udary zakrzepowo-zatorowe spowodowane zmianami miażdżycowymi (40%) – najbardziej typowy mechanizm powstania udaru został opisany powyżej,
– udary zatorowe spowodowane głownie zatorami pochodzenia sercowego (15% – 30%), najczęściej jako powikłanie migotania przedsionków (patrz: powikłania migotania przedsionków) oraz
– udary lakunarne w obrębie małych naczyń tętniczych mózgu (15% – 30%).
Ze względu na dynamikę i odwracalność objawów wyróżnia się trzy postacie kliniczne udaru niedokrwiennego:
- Przejściowy atak niedokrwienny mózgu (Transient Ischemic Attack, ang. TIA) to wystąpienie przemijających zaburzeń funkcji neurologicznych w wyniku ostrego niedokrwienia mózgu, ale objawy (patrz: objawy udaru mózgu) trwają od kilku minut do kilku godzin, jednak nie dłużej niż 24 godziny.
- Odwracalne niedokrwienie mózgu (Reversible Ischemic Neurological Deficit, ang. RIND), które oznacza wystąpienie objawów zaburzenia czynności mózgu utrzymujących się powyżej 24 godzin i cofających się przed upływem 21 dni.
- Dokonany udar niedokrwienny (Complete Ischemic Stroke, ang. CSI), oznaczający wystąpienie trwałego zaburzenia funkcji mózgu.
U